غار نمکی - قشم
با وجود اینکه گردشگران برای سفر‌هایشان به استان هرمزگان، بیشتر از هر جایی، جزیره کیش را انتخاب می‌کنند؛ اما تعدادی از جذاب‌ترین جاهای دیدنی استان هرمزگان در قشم جای گرفته‌اند. یکی از جاذبه‌های طبیعی این جزیره، غار نمکدان قشم نام دارد.
غار نمکدان قشم که با نام‌های غار نمکی 3N، غار نمک قشم و غار سه مرد برهنه نیز شناخته می‌شود، مجموعه‌ای شگفت از قندیل‌های نمکی، استلاکتیت‌ها و استلاگمیت‌ها دیدنی و دیگر سازه‌های جذاب نمکی را به نمایش می‌گذارد. این غار در آغوش گنبد نمکی قشم قرار دارد و دارای ۶.۴ کیلومتر طول است. با ۹۰ کیلومتر فاصله از قشم، این غار یکی از پربازدیدترین جاهای دیدنی قشم به شمار می‌آید
معرفی غار نمکدان
کوهی گنبدی شکل با ارتفاع تقریبی ۲۳۷ متر، بلند‌ترین بخش جزیره قشم را تشکیل می‌دهد. این سازه با نام گنبد نمکی قشم شناخته می‌شود. در این گنبد نمکی پدیده‌های انحلالی سطحی و عمقی زیادی وجود دارد. طولانی‌ترین غار این مجموعه با نام غار نمکدان ۳، با طول ۶۴۰۰ متری‌اش توانسته عنوان طولانی‌ترین غار نمکی جهان را کسب کند. بر اساس تحقیقات، سن نمک‌های این غار به دوره پیش از کامبرین مربوط می‌شود و با این اوصاف بیش از ۵۷۰ سال عمر دارند.
بر اساس تقسیم‌بندی بوساک و همکارانش در سال ۱۹۹۸، کوه نمکی جزیره قشم در دسته گنبد‌های نمکی غیرفعال قرار می‌گیرد و روی سطح بالایی آن سنگ نمک کمتری وجود دارد. دلیل این اتفاق حل شدن سنگ نمک با آب و کاهش میزان آن در طول زمان بوده است. البته میزان سنگ گچ این گنبد زیاد برآورد می‌شود. در خصوص ساختار این گنبد این نکته را نیز باید اضافه کرد که کوه مذکور از انباشت صخر‌ه‌های آذرین با رسوبات تشکیل شده است.
غار نمکدان با نام‌های غار نمکی 3N، غار نمک قشم و غار سه مرد برهنه نیز شهرت دارد. این غار قشم به‌عنوان یکی از ژئوسایت‌های ژئوپارک قشم، عضوی از ژئوپارک‌های جهانی به شمار می‌آید و تحت حمایت یونسکو است. گمانه‌زنی‌هایی نیز در خصوص ثبت جهانی غار نمکدان به‌صورت مستقل به گوش می‌رسد. البته شرط این موضوع باقی ماندن غار و کوه مذکور در حالت عادی و بدون هیچ تغییری است. همچنین این پدیده طبیعی با نام غار نمکی 3N در سال ۱۳۹۰، با شماره ثبت ۱۷۳ در فهرست میراث طبیعی ایران به ثبت رسید.
ویژگی‌های غار نمکدان
غار نمکدان قشم چندین تالار را در خود جای می‌دهد که ابعاد آن‌ها متفاوت است. اولین تالار این غار با ورودی آن حدود ۶۷۰ متر فاصله دارد. پهنای متوسط غار نیز پنج متر است. نمک موجود در غار نمکدان از بهترین نوع نمک خوراکی است و در ترکیبات آن عناصر دیگری مانند منیزیم نیز وجود دارد. همین موضوع باعث می‌شود نمک موجود در محل را نمک طبی نیز معرفی کنند و این نمک می‌تواند مورد استفاده ورزشکاران حرفه‌ای قرار گیرد. همچنین به‌دلیل نمک و مواد موجود در این محل، غار نمکدان مکانی مناسب برای بیماران تنفسی و مبتلا به‌آسم است و حضور در آن می‌تواند در بهبود بیماری آن‌ها موثر باشد.
شکل‌گیری غار نمکدان
غار‌های نمکی اغلب در گنبد‌های نمکی ایجاد می‌شوند. اگر گنبد نمکی در مناطق گرم و خشک (همانند قشم) ایجاد شود، به دلیل بارش کم در طول سال می‌تواند دوام بیشتری داشته باشد و احتمال به‌وجود آمدن غار نمکی درون آن افزایش می‌یابد.
در خصوص شکل‌گیری نمک‌ها باید گفت که در ابتدا نمک‌ها به‌صورت تک‌لایه در زیر زمین بودند که با گذشت زمان به‌سطح‌های بالاتر راه یافته‌اند. چون نمک‌ها دارای خاصیت شناوری هستند و وزن حجمی آن‌ها از وزن سنگ‌های اطرافشان کمتر است، سنگ‌ها را کنار زده‌اند و به‌بخش‌های بالایی زمین رسیده‌اند. البته گاهی این نمک‌ها برخی از سنگ‌های بسیار قدیمی را نیز از عمق چند کلیومتری به روی زمین آورده‌اند که مطالعات مختلفی می‌تواند روی این سنگ‌ها در جهت پی بردن به‌ساختار زمین‌شناسی صورت گیرد.
کشف غار نمکدان
کشف غار نمکدان قشم توسط مهندسان زمین‌شناسی از جمهوری چک و با همکاری دانشگاه شیراز، در سال ۱۹۹۸ صورت گرفت. کشف این پدیده به‌عنوان طولانی‌ترین غار نمکی جهان، آن را در معرض دید همگان قرار داد و به‌سرعت در مجلات و رسانه‌های معتبر به آن پرداخته شد.
داستانی در این مورد وجود دارد که دلیل نام‌گذاری غار به سه مرد برهنه نیز به آن برمی‌گردد. سه متخصص اهل چک برای نقشه‌برداری از غار ناچار بودند در آب نمک غلیظ شنا کنند. آن‌ها می‌دانستند که با وجود لباس، پس از شنا لباس‌هایشان کاملا سفت می‌شود و قادر به پیشروی نخواهند بود. بنابراین لباس‌های خود را درآوردند و به‌صورت برهنه غار را نقشه‌برداری کردند.